BEDEN ve RUH SAĞLIĞININ ÖNEMİ

tarafından **tarikozturk** Ptsi Mart 23, 2009 7:44 pm

İnsanların bütün amacı ve gayreti mutluluğa ulaşmaktır. Tarih boyunca birçok düşünür, mutluluğa giden yolu tarif etmiştir. Bilim adamları ve düşünürlere göre,...

insanın hem bedenen hem de ruhen mutlu olması gerekir. Bunlardan biri eksik veya dengesiz olursa, mutluluktan söz edilemez. En kısa ifadesi ile Mutluluk; "İnsanın sağlıklı bir beden ve ruh yapısıyla endişe ve üzüntüden uzak kalıp, inandığı ve amaçladığı güzel ve doğru değerlere sahip olmasıdır." Mutsuz olduğumuz anları bir hatırlayalım. Ya bedenimizde bir rahatsızlık ortaya çıkmış, ya da ruhen huzursuz olmuşuzdur. İnsan bir ideal ve amaç için yaşar. Bu ideal ahlaki değerlere ve toplum menfaatlerine de uygunsa insanı mutlu eder. Sadece kendi mutluluğu için çalışan insanlar yalnız kalır ve sonuçta mutsuz olurlar. İnsanın bedenen mutlu olması için, sağlıklı bir vücuda sahip olması lazımdır. Sağlığını düşünen bir insan, öncelikle temizliğe özen gösterir. Beden, elbise ve çevre temizliği insan sağlığı için son derece önemlidir. İnsan sağlığının en mühim şartlarından biri de; sigara, içki ve benzeri gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmaktır. Bunların yanında, spor yaparak bedenin sürekli zinde tutulması sağlanır. Aşırı ve dengesiz beslenme de insan sağlığını tehlikeye düşürür. "Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur." diyen Atatürk, beden sağlığının akıl ve ruh sağlığı için de önemli olduğunu belirtmiştir.

Beden sağlığı açısından kroner kalp hastalığı, yüksek tansiyon, sindirim sistemi hastalıkları gibi sorunlar yaratan stres, cinsel sorunlara da neden oluyor. Uyku bozuklukları, kronik kaygı, ciddi depresyon dönemlerine neden olan stres, aile içi huzursuzluk, boşanma ve ayrılıklar, arkadaş çevresinden ve toplumsal ilişkilerden kopma, işte, okulda uyumsuzluk ve başarısızlık gibi sorunların da sebebidir.

Bu konuda Sağlık Bakanlığı, stresle basa çıkmak için, doğru ve derin nefes almanın öğrenilmesini, yeterli ve dengeli beslenilmesini ve stres yaratan durumların başkalarıyla paylaşılmasını önermektedir. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan broşürde, stresle basa çıkmada kullanılacak bazı yöntemler yer almaktadır. Broşürde, kişinin bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durum olarak açıklanan stres, yasamın doğal ve kaçınılmaz bir parçası, ancak aşırı stres, insan sağlığına zararı büyük ve uzun dönemde beden, ruh ve sosyal sağlığı olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Stres, verimliliği düşürebildiği gibi hayattan zevk almayı da engellemekte ve önemli-önemsiz konularda kararsızlık yaşatabilmektedir. Uyku düzenini bozan, değersizlik, yetersizlik, güvensizlik ve terkedilmişlik duyguları yaşatabilen stres ayrıca öfke, düşmanlık ve kızgınlık dalgalanmaları ortaya çıkarabilir. Sağlık Bakanlığı, “Bu sorunlardan bazlarını yaşıyorsak çözüm kendimizde. Stresle basa çıkmak ve yasam kalitesini arttırmak amacıyla durumu veya duruma verilen tepkileri değiştirebilmeye stres yönetimi denir. Stresle, bedensel, psikolojik, sosyal olarak bahsedebilirsiniz” uyarısında bulunulmaktadır.

Stresle basa çıkmak için doğru ve derin nefes almanın örenilmesi gerektiğini belirten Bakanlık, broşürde su önerilerde bulunuyor:
"Doğru nefes, ağır, derin ve sessiz olmalı. Nefes verirken gerginliğin kaybolup, vücudun gevşediğini ve rahatladığının hissedin. Nefesi, burundan alıp ağızdan verin.
Günde 10-15 dakikalık fiziksel egzersizleri alışkanlık hale getirin.
Yeterli ve dengeli beslenmeye çalışın. Çeşitli yiyeceklerle ideal kilonuzu koruyun, aşırı yağ, seker ve tuzdan kaçının, alkollü içecekleri uzak durun. Yiyeceklerinizi küçük lokmalar halinde yavaş ve iyice çiğneyerek yiyin. Bol su için. Ayni saatlerde uyuyup uyanmayı alışkanlık haline getirin. Uyumak için yatağa yatın, sıkıntı, üzüntü, başarısızlık veya hataları yatakta düşünüp çözüm aramayın. Uyumamaktan korkmayın, yatakta sessizce geçirilen saatler de uyku kadar dinlendirir. O gün yaşadığınız güzel anlardan 5 tanesini tekrar hatırlayarak uyumaya çalışın
Kendinizle olumlu diyaloglar kurun. Problemi saptayıp, küçük parçalara ayırın Çözüm için seçenekleri belirleyin, bir tanesini seçip uygulayın. Sonuçları değerlendirip öğrendiklerinizi gözden geçirin. Sonuç olumluysa kendinizi ödüllendirin. Olumsuz bir sonuç çıkarsa başka seçenekleri deneyin, vazgeçmeyin, mutlaka uygun bir çözüm vardır. Stres yaratan durum veya durumları arkadaşlarınızla, yakınlarınızla paylasın.
Öfkeliyken ani kararlar vermeme" olarak belirtilmiştir.

Günümüz dünyasında hızlı sanayileşmenin ve şehirleşmenin getirdiği zorluklar içinde yasam savaşı veren insanın, çeşitli sosyal, ekonomik ve psikolojik baskılar altında zor bir hayat yaşadığını hepimiz biliyoruz. Stres dolu bir yasam mücadelesi ve beraberinde gelen değişik sorunlar, onlarla baş etmenin yollarını bilmeyen insanın sağlığına yansımakta, dolayısıyla onu, ruhsal, zihinsel ve bedensel birçok hastalıklarla karsı karsıya bırakmaktadır. Kişi genellikle stresli dönemlerde, her zaman yapmaktan zevk aldığı aktivitelerden vazgeçme eğilimine girmektedir.
İnsanlar, giderek azalan enerjilerini daha verimli faaliyetler için harcamayı tercih eder ve eğlenceye vakit ayırmayı ''zaman kaybı'' olarak değerlendirmekte ve bu durum ise ciddi bir sorun olarak ortaya çıkarı. Çünkü eğlence, harcadığımızdan çok daha fazla enerji üretmemize yardımcı olur.
Yapılan bir araştırma sağlık durumuyla ilgili endişeleri olan, is ya da aile sorunlarıyla mücadele eden kişilerin enerji birikiminin de düşük oranda olduğunu gösterdi. Bu durumdaki insanların, kalan enerjilerini daha önemli aktivitelere saklama eğiliminde olduğunu ortaya koyan arastırmaya göre, zevk alınan faaliyetlerden vazgeçmek enerjimizi yarı yarıya azaltıyor.
Stresli ve zor dönemlerde eğlenceye vakit ayırmak bencillik, üretici olmaktan uzaklaşmak gibi yorumlansa da, zevk aldığımız faaliyetler yeniden kuvvet kazanmamıza, kendimize güvenimizin artmasına yardımcı olmaktadır.
Araştırma, eğlenmenin sadece zevkli değil, aynı zamanda sağlığa da yararlı olduğunu, bunun bir seçenek değil, sağlık için önemli bir faaliyet olduğunu ortaya koymuştur. Günlük yaşam akışı içinde bulunan öncelikli isler arasına, yapmaktan zevk alınan bir faaliyeti de sıkıştırmanın sağlık için önemli olduğu vurgulanmıştır.
İnsanın, beden sağlığı için yasamın fiziksel, sosyal, ekonomik, ruhi ve zihinsel yönleri arasında denge sağlanması gerektiğine dikkat çekilmektedir.
Araştırma sonuçları ışığında insanlar bazı ufak ipuçları çıkarabilir. Bunlar :
"Günlük aktiviteler arasında eğlenceye zaman ayırın-Zevk aldığınız aktiviteler konusunda gerçekçi, dürüst ve pratik olun.
istediğiniz bir şeyi yapın, yapmak zorunda olduğunuzu değil.
-Sevdiğiniz dostlarinizla, arkadaslarinizla birlikte olun"
Psikologlar hastalıkların oluşmasına sebep olan stresle basa çıkabilmek, ruh ve beden sağlığını koruyabilmek için aşağıdaki hususlara önem verirler.

1) Doğru nefes almak.
2) Gevşemeyi öğrenmek.
3) Fiziksel egzersiz yapmak.
4) Kendini tanımak.

Sürekli bir kısır döngü içinde yasayan insanın, böylesi bir çarktan kurtulup, daha güzele ve iyiye yönelebilmesi, gerçek huzuru ve mutluluğu yakalayabilmesi elbet yine kendi elindedir. Bunun yolu da bilgilenmekten geçer.

Bugün dünyada sağlıklı ve huzurlu kalabilmek için değişik yöntemler deneyen milyonlarca insan vardır. Bu yöntemlerin birçoğu temelde aynı olmasına rağmen, uygulamada bazı değişiklikler gösterirler. Fakat herkes kendine uygun bir yöntem seçmektedir. Bu yöntemler, yoga, alternatif terapiler olabileceği gibi, meditasyon, düzenli spor yapmak ve dengeli beslenme uygulamaları olarak sayılabilir.
Sizler de kendinize en yakın olan alternatif terapi metotlarından birini veya birkaçını seçip sağlığınız tekrar yakalayabilirsiniz!..

Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, yayımladığı broşürle, sağlıklı yasam için önerilerde bulundu. Broşürde yaralan önerilerden bazıları: Sigarayı bırakmak için doktorunuzdan yardım isteyin. Egzersiz yapın. Şikayetiniz olmasa da tansiyonunuzu ve her yıl en az bir kez kan basıncını ölçtürün. Kolesterol ölçümünü, 35-65 yas arası erkekler ve 5-65 yas arası kadınlar, yılda en az bir kez düzenli olarak yaptırmalı. Sucuk, salam sosis gibi et ürünleri ve karaciğer gibi sakatatın yerine, kümes hayvanları ve balık etini tercih edin. Kızartmalardan ve katı yağdan kaçının.
Kolesterolü düşürmeyi, sigara içmemeyi ve egzersiz yapmayı öneren broşürde, kan basıncının kontrol altında tutulması vurgulanıyor. Broşürde, sağlıklı yaşam önerileri söyle yer aldı:
Sağlıklı yasamak için sigara içiyorsanız, bırakmak için doktorunuzdan yardım isteyin. Sigarayı bıraktıktan 2-3 yıl sonra, kalp hastalığı riskiniz, hiç sigara içmemiş bir insanınkine inecektir.
Kolesterolünüzü düşürün. İlk adım ise yağ oranı, günlük besininizin yüzde 30'unu geçmemesi gerekir. Kan basıncınızı kontrol altında tutun. Yüksekse, doktorunuzun önerilerini aynen uygulayın. ilaçlarınızı kendiniz değiştirmeyin
Egzersiz yapın. Düzenli yapılan egzersiz, kalp hastalığı riskini azaltır, kalbinizi güçlendirir. Doktorunuzla sizin için uygun olan egzersiz hakkında konusun. Haftada en az 3 gün, günde en az 30 dakika düzenli egzersiz yapın.
Broşürde, herkesin yüksek tansiyon hastası olabileceği vurgulanarak, bu konudaki öneriler söyle kaydedildi:
Bazı gruplarda risk daha fazladır. Yüksek tansiyon, yaşamınızı kısaltır Kalbinizi, böbreklerinizi ve gözlerinizi tahrip eder. Tansiyonun yüksek olduğunu, ancak ölçülmesiyle anlayabilirsiniz. Bazıları tansiyonlarının yükseldiğini hissettiklerini söyleseler de buna güvenilmemelidir. Yüksek tansiyon kendiliğinden düzelmez. Ancak kontrol altına alınabilir. Kontrol altındaki yüksek tansiyon zarar vermez.
Şikayetiniz olmasa da tansiyonunuzu ölçtürmelisiniz. Herkes yılda en az bir kez kan basıncını ölçtürmelidir. Hastalığın gizli ve kontrolsüz kalması tehlikelidir.
Belli bir miktar kolesterolün, vücut için gerekli olmakla beraber, kanda normalden fazla olmasının koroner kalp hastalığı riskini artırdığına işaret edilen broşürde, bu konuda su görüşlere yer verildi:
Kolesterolün kanda 200'ün altında bulunması idealdir. 200'ün üzeri yüksek kabul edilir. 240'in üzerinde olması ise kalp hastalığı riskini artırır Kolesterol ölçümünü, 35-65 yas arası erkekler ve 5-65 yas arası kadınlar, yılda en az bir kez düzenli olarak yaptırmalıdır Kolesterolü düşürmek için kırmızı et ve kıyma alırken yağsız olmasına dikkat edin. Sucuk, salam sosis gibi et ürünleri ve karaciğer gibi sakatatın yerine, mümkün olduğu kadar tavuk, diğer kümes hayvanları ve balık etini tercih edin. Kati yağ kullanmaktan kaçının Haftada 1 ya da 2 yumurta yiyebilirsiniz. Mümkünse beyazını tercih edin. Süt, yoğurt ve peynir tüketirken yağsız olmasına dikkat edin. Kızartmalardan uzak durun.